طبق تعریف CFA Institute، مهم‌ترین ویژگی اوراق مشتقه مالی این است که ماهیت ریسک و بازده و شکل آن را تغییر می‌دهند. با در نظرگرفتن این ویژگی قراردادهای سرمایه‌گذاری زنجیره تأمین بتا را بررسی می‌کنیم:
ما سه نوع قرارداد سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین داریم که هر کدام را از این نظر می‌بایست بررسی کنیم:
- آربیتراژ تجارت الکترونیک: با خرید محصول به صورت عمده درب کارخانه یا کسب‌وکار کوچک و متوسط و خرده‌فروشی آن برای سرمایه‌گذار، در بازار تجارت الکترونیک با سرعت بالا خلق ثروت می‌کند.
- آربیتراژ تولید: در این حالت محصولات به صورت عمده قبل از تولید توسط سرمایه‌گذار پیش‌خرید شده و توسط کانال‌های خود کسب‌وکار یا کارخانه برای سرمایه‌گذار خرده‌فروشی می‌شود.
- آربیتراژ تأمین: در این حالت مواد اولیه مورد نیاز یک شرکت یا کسب‌وکار کوچک و متوسط توسط سرمایه‌گذار عمده خریداری شده و با مصرف خرده آن‌ها با سرمایه‌گذار تسویه می‌شود.
ریسک‌های واقعی این نوع کسب‌وکار:
- محصولات خریداری‌شده یا تولید شده با کیفیت مورد نظر تطابق نداشته باشند.
- تأمین یا تولید محصولات با اشکال مواجه بشود و این امکان از بین برود. ( تولیدکننده یا تامین‌کننده نکول کنند)
- محصولات به فروش نرسد.
- محصولات به فروش برسند اما فروشند مبالغ را دریافت نکند ( خریدار نهایی یا مأمور فروش نکول کند)
- قیمت محصولات دچار نوسان شود.
- ریسک‌های مرتبط با حمل‌ونقل محصولات و لجستیک
ریسک قراردادهای سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین بتا:
ریسک قراردادهای آربیتراژ تجارت الکترونیک بتا، آربیتراژ تولید بتا و آربیتراژ تأمین بتا، با توجه به این‌که انواع ریسک نکول و کیفیت محصولات و غیره توسط پلتفرم بتا در استانداردسازی قرارداد پوشش داده شده است و با ثابت‌کردن قیمت خرید عمده و خرده‌فروشی، تنها ریسک قرارداد این است که زمان سررسید قطعی نبوده و دچار نوسان است و سرمایه‌گذار می‌بایست با دقت سبدی را از این قراردادها انتخاب کند که با ریسک مناسب بازده قابل توجهی اخذ نماید.
اگر بخواهیم خیلی فنی و در ادبیات مهندسی مالی در رابطه با قراردادهای سرمایه گذاری در زنجیره تأمین بتا صحبت کنیم، این نوع از قراردادها نوعی قراردادهای اوراق مشتقه هستند که همه ریسک‌های دیگر را پوشش داده (Hedge) به حالت Short θ تبدیل کرده است.
مقایسه قرارداد مشتقه با گواهی مشارکت تأمین سرمایه جمعی:
قراردادهای بتا قرارداد مشتقه سرمایه‌گذاری هستند و از نظر ویژگی‌های زیر با قرارداد تأمین سرمایه جمعی متفاوت هستند:
- اندازه هر قرارداد سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین بتا به میزانی است که چرخه عملیات کسب‌وکار قابل انجام باشد. قراردادهای تأمین مالی جمعی معمولا به اندازه‌ای هستند که سرمایه‌گذاری در آن‌ها برای عموم راحت باشد و اندازه آن مستقل از چرخه عملیات است.
- در قراردادهای سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین بتا ماهیت همه قراردادها به صورت خرید عمده محصولات و خرده‌فروشی همان محصولات توسط ضامن خرده‌فروشی (نهادی از خود سرمایه‌پذیر یا شرکای تجاری پلتفرم بتا) است و هیچ حالت و فرمت دیگری ندارد که در قراردادهای تأمین مالی جمعی معمولا به این صورت نیست.
- در قراردادهای سرمایه‌گذاری زنجیره تأمین بتا سرمایه‌گذار به صورت واقعی مالک محصولات خریداری‌شده است و در صورت عدم رضایت از سرعت فروش بعد از گذشت دوره زمانی برآورد شده و مهلت زمانی این اختیار را دارد که محصولات خود را بعد از پرداخت هزینه‌های مرتبط با انبارداری و غیره از انبار برداشت کند.
- قراردادهای تأمین سرمایه جمعی معمولا به صورت درآمد ثابت (Fixed Income) است و به ندرت به صورت (Equity) و مشارکتی هستند. اما قراردادهای سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین بتا ماهیت مهندسی مالی و اوراق مشتقه (Derivatives) دارند و به صورت مشارکت در کسب‌وکار با ریسک محدود و پوشش‌داده‌شده تعریف می‌شوند.
