علاقه فزاینده شرکت‌های اروپایی به تامین مالی زنجیره تامین (SCF: Supply Chain Finance) و بازارهای سرمایه جایگزین (Alternative Investments) ناشی از فرصت درک شده برای بازدهی بالاتر و همچنین منبع دست نخورده فرصت‌های تامین مالی است.
مفهوم زنجیره تأمین
زنجیره تأمین شامل همه‌ی مراحلی است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در تحقق خواسته مشتری دخالت دارند. در تعریف دقیق‌تر زنجیره تأمین زنجیره‌ای است که همه‌ی فعالیتهای مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد از مرحله تهیه مواد اولیه تا مرحله تحویل کالای نهایی به مصرف کنندگان را شامل می‌شود. زنجیره تأمین تنها شامل تولیدکننده وتامین کننده نیست بلکه شامل حمل و نقل کنندگان، انبارها، خرده فروشان وحتی خود مشتریان است.
مفهوم تامین مالی زنجیره تامین (SCF)
تامین مالی زنجیره تامین Supply chain finance)) به معنای فراهم کردن پول و جریان‌های نقدی جهت انجام فرایندهای مختلف سازمانی است. این فرایندها از تامین مواد اولیه تا انجام عملیات درون سازمانی را شامل می‌شود. این رویکرد حاصل اتحاد مدیریت مالی و مدیریت زنجیره تامین شرکت است. کسب‌وکارها را ناگزیر به حضور و مشارکت فعال در اقتصادهای مبتنی بر شبکه و زنجیره نموده است. گرایش به این رویکرد اگرچه مزیت‌ها و سودآوری‌هایی را برای بنگاههای عضو شبکه و زنجیره‌های تامین به همراه داشته است، اما مشکلات و پیچیدگی‌های فراوانی را نیز برای مدیریت جریان‌های مالی، نقدینگی و سرمایه در گردش بنگاه‌ها و شرکای تجاری ایشان به دنبال داشته است. یک راهکار مناسب در این زمینه تغییر رویکرد و نقش ارائه دهندگان خدمات مالی از تامین کننده صرف منابع مالی به عنوان شرکای تجاری بنگاههای اقتصادی و تجاری است.
توقف زنجیره تامین یک کسب و کار به معنای فوت آن کسب و کار است. زیرا قلب تپنده یک سازمان را زنجیره تامین آن سازمان تشکیل می‌دهد و این قلب تپنده همواره باید در حال فعالیت باشد. پاشنه آشیل زنجیره تامین سازمان‌ها پول و تامین مالی است. بنابر این طبیعی است که شرکت‌ها می‌کوشند به هر طریقی در سیستم زنجیره تامین خود تامین مالی کنند. اینگونه تامین مالی‌ها در علم مالی SCF نام دارد. SCF یک تراکنش تامین دریافتنی ( Receivable Financing ) میباشد که به عنوان یک مدل تامین سرمایه مدرن، خدماتی است که فقط شرکت‌های حرفه‌ای قادر به تامین آن می‌باشند.
در ادامه به اختصار به بیان برخی از مزایای این طرح پرداخته شده است:
- افزایش شفافیت و نظارت پذیری جریان مالی اقتصاد
در عصر کنونی مدیران شرکت‌ها با توجه به محدودیتهای منابع مالی و تنگ شدن رقابت، تحت فشار فزایندهای قرار دارند تا هزینه‌های عملیاتی و بهای تمام شده را کاهش دهند. لکن عملیاتی شدن روش‌های نوین تامین مالی نیازمند یاری دولت و نهادهای مالی مرتبط با آن میباشد. دولت سیزدهم با انعقاد تفاهم‌های ماه‌های گذشته نشان داده است که قصدی جدی برای حل مشکلات مالی بنگاههای اقتصادی دارد. اهتمام ویژه به عملیاتی شدن این طرحها، کسب و کار‌ها را قادر میسازد که جریان نقدینگی و سرمایه در گردش را در سرتاسر زنجیره تامین مدیریت کرده و آن را بهینه نمایند که این امر نوید بخش رونق و رشد اقتصادی در آینده خواهد بود.
اجزاء SCF
برای افزایش کارایی زنجیره تأمین، این رویکرد به یک بستر یا اکوسیستم برای اجرا احتیاج دارد. این بستر باعث بهبود سرمایه در گردش در طول زنجیره می‌شود. اجزاء اکوسیستم تأمین مالی زنجیره تأمین عبارتاند از:
تأمین کنندگان:
شرکتهایی که کالاها و خدمات خریداران را در اکوسیستم زنجیره تأمین عرضه می‌کنند. برخی تأمین کنندگان به قدری بزرگ هستند که به عنوان خریدار هم عمل کرده و زنجیره تأمین پیچیده‌ای دارند و نیازمند بهینه سازی جریانات نقدی خود هستند.
خریداران:
معمولا خریداران سازمانهای بزرگی هستند که برای تحویل کالا به مشتریان به تعداد زیادی از کالا و خدمات ارائه شده توسط تأمین کنندگان نیازمندند.
سرمایه گذاران:
منابع بانکی و غیربانکی دارای سرمایه که منابع مالی را برای پوشش هزینه فاکتورهای تأمین کننده‌های تأیید شده فراهم می‌کنند.
فراهم‌کننده پلتفرم:
ارائه دهندههای راهکارهای فناورانه که اکوسیستم تأمین مالی زنجیره تأمین و مدیریت برنامه را تسهیل می‌کند. امروزه پلتفرم‌های پیشرو مبتنی بر فضای ابری هستند؛ به این معنی که نیازی به نصب و استفاده از سیستمهای نرم افزاری خاصی ندارند. در مقالات بعدی درباره‌ی سرمایه گذاری در زنجیره تامین و تفاوت آن با تامین مالی زنجیره تامین بیشتر توضیح خواهیم داد.